ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ : ﻣﯽ ﺧﻮﺍﺳﺘﻢ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ

ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ : ﻣﯽ ﺧﻮﺍﺳﺘﻢ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ

ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ .

------------------------------

ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺣﺐ ﺟﺎﻩ، ﺩﻭ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺍ ﺑﻪ ﺭﯾﺎﺳﺖ ﺩﻭﻟﺖ ﺩﻋﻮﺕ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻣﻦ ﺑﻪ

ﺟﻬﺎﺗﯽ ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻢ . ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺭ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﯿﺪﻥ ﺑﻪ ﺍﻣﺮ ﻣﻠﯽ ﺷﺪﻥ

ﻧﻔﺖ، ﺭﯾﺎﺳﺖ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﺍ ﻗﺒﻮﻝ ﮐﺮﺩﻡ . ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺣﺐ ﻣﺎﻝ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺩﻭﺭﺍﻥ

ﻣﺸﺮﻭﻃﯿﺖ ﻫﺮ ﺧﺪﻣﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺍﺭﺟﺎﻉ ﺷﺪﻩ، ﺣﻘﻮﻕ ﺁﻥ ﺭﺍ ﯾﺎ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺍﻡ، ﯾﺎ

ﺍﮔﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻡ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺭﻑ ﺍﻣﻮﺭ ﺧﯿﺮﯾﻪ ﺭﺳﺎﻧﺪﻩ ﺍﻡ . ﺣﻘﻮﻕ ﻧﺨﺴﺖ ﻭﺯﯾﺮﯼ

ﺩﺭ ﺩﻭ ﺳﺎﻝ ﻭ ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻩ ﺍﺧﯿﺮ ـ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۳۰ ﺗﺎ ۱۳۳۲ ـ ﺩﺭ ﺣﺪﻭﺩ

ﺻﺪ ﻭ ﺩﻩ ﻫﺰﺍﺭ ﺗﻮﻣﺎﻥ ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺣﻮﺍﻟﻪ ﮐﺮﺩﻡ ﺑﻪ ﺑﻨﮕﺎﻩ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﺎﺩﺭﺍﻥ

ﻭ ﻣﺴﻠﻮﻟﯿﻦ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺨﺎﺭﺝ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻧﺨﺴﺖ ﻭﺯﯾﺮﯼ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﺰﻝ

ﺧﻮﺩ، ﻭ ﻣﺴﺎﻓﺮﺕ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﯾﮑﺎ ﻭ ﺑﻌﻀﯽ ﺗﮑﻠﻔﺎﺕ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺍﯾﻦ ﻣﻘﺎﻡ

ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺯ ﮐﯿﺴﻪ ﺧﻮﺩ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺍﻡ . ﺁﺭﯼ ﻣﺤﺮﮎ ﻣﻦ ﺩﺭ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻡ ﻧﻪ ﺟﺎﻩ

ﻃﻠﺒﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻧﻪ ﻣﺎﻝ ﺩﻭﺳﺘﯽ، ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻣﯿﺨﻮﺍﺳﺘﻢ ﻫﺪﻑ ﻣﻠﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ

ﻋﻤﻠﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻘﺎﻣﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻣﺠﺪﺩﺍً ﺑﻪ ﺩﺳﺖ

ﺁﻭﺭﺩ .

ﺩﻓﺎﻉ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ ﺍﺯ ﻧﻔﺖ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﺯﺭﻫﯽ، ﺣﺴﻦ ﺻﺪﺭ، ﺹ ۳۶ ﻭ ۳۷

سخنرانی تاریخی دکتر مصدق در دیوان دادگستری بین المللی لاهه هلند

۱۹ ﺧﺮﺩﺍﺩ ۱۳۳۱ ﺧﻮﺭﺷﯿﺪﯼ ﯾﺎﺩﺁﻭﺭ ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﯽ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪﻕ

ﺩﺭ ﺩﯾﻮﺍﻥ ﺩﺍﺩﮔﺴﺘﺮﯼ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﯽ-ﻻﻫﻪ ﻫﻠﻨﺪ

--------

ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﯽ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﯼ ﺍﯾﺮﺍﺩ ﺷﺪ ﺍﻭ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ :

ﻣﺎ ﻣﻠﻞ ﺷﺮﻕ ﺳﺎﻟﯿﺎﻥ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺰﻩ ﯼ ﺗﻠﺦ ﻣﻮﺳﺴﺎﺕ ﺍﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻭ ﺍﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ

ﺭﺍ ﮐﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﭼﺸﯿﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ

ﭼﺸﻢ ﺧﻮﺩ ﺩﯾﺪﻩ ﺍﯾﻢ ﮐﻪ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻣﯿﺪﺍﻥ ﺭﻗﺎﺑﺖ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﯼ

ﺑﻮﺩﻩ .. ﻣﻠﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻭﺿﻊ ﺑﻪ ﺳﺘﻮﻩ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﯾﮏ ﺟﻨﺒﺶ

ﻣﺮﺩﺍﻧﻪ ، ﺑﺎ ﻣﻠﯽ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻧﻔﺖ ﻭ ﻗﺒﻮﻝ ﺍﺻﻞ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻏﺮﺍﻣﺖ ﯾﮑﺒﺎﺭﻩ

ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺩﺍﺩ . ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﻮﻗﻊ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ

ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻭ ﺍﺭﻋﺎﺏ ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﺪ . ﭼﺘﺮ ﺑﺎﺯﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺠﺎﻭﺭﺕ

ﺳﺮﺣﺪﺍﺕ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﻧﺎﻭﻫﺎﯼ ﺟﻨﮕﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﺰﺩﯾﮑﯽ ﺁﺑﻬﺎﯼ ﺳﺎﺣﻠﯽ ﻣﺎ

ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ . ﺳﭙﺲ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﺷﺪ ﻭ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺍﯾﻦ

ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻓﺸﺎﺭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﻭ ﺗﻮﻗﯿﻒ ﺍﺭﺯﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﯿﻢ

ﻋﻤﻠﯽ ﺳﺎﺯﺩ .ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻋﻤﺎﻝ ﻭ ﺍﯾﺎﺩﯼ ﺧﻮﺩ ﺩﺳﺎﯾﺴﯽ ﻋﻠﯿﻪ

ﺩﻭﻟﺖ ﻭ ﻧﻬﻀﺖ ﻣﻠﯽ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ ﻣﺎﻟﯽ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﻭ ﺻﻨﻌﺘﯽ

ﻣﺎ ﮐﺎﺭ ﺷﮑﻨﯽ ﺭﺍ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮﺩ . ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺧﺖ ﺗﺎ ﺩﺭ

ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﻭ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﻮﺟﺒﺎﺕ ﺑﺪﻧﺎﻣﯽ ﻣﺎﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ

ﺳﺎﺯﺩ .

ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﯿﺒﺎﯾﺴﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺛﺮﻭﺕ ﻣﻠﯽ ﻣﺎ ﺑﺸﻮﺩ ﻣﻨﺸﺎ ﺑﻠﯿّﺎﺕ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﻭ

ﻣﺼﺎﺋﺐ ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎﯼ ﻣﺎ ﮔﺮﺩﯾﺪ . ﺍﯾﻦ ﺳﻠﻄﻪ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﯼ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﺻﺎﺣﺐ

ﺍﻣﺘﯿﺎﺯ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﯿﮕﺮﺩﯾﺪ . ﯾﻌﻨﯽ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﻧﻔﺖ ﻣﺎﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻮﯼ

ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﻣﯿﮑﺸﺎﻧﺪ، ﺑﻪ ﺯﯾﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻓﻮﺍﯾﺪ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﻋﺎﯾﺪ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ

ﻣﯿﺴﺎﺧﺖ .

ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﻤﯿﺘﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﺳﺎﺧﺖ،ﭼﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ

ﻫﯿﭻ ﻭﻗﺖ ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺍﻗﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺯﻧﺎﻣﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺷﺪﻩ

ﺑﻮﺩ،ﺑﺮﺭﺳﯽ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻧﻪ ﺍﺯ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﻭ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺛﻤﻦ ﺑﺨﺲ ﻭ ﯾﺎ

ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﺭﺍﯾﮕﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﻓﺮﻭﺧﺘﻪ ﻣﯿﺸﺪ ﺍﻃﻼﻉ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ

ﻣﻨﺎﻓﻌﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺤﺼﺎﺭ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﺩﺭﯾﺎﯾﯽ ﻭ ﻣﻌﺎﻑ ﺳﺎﺧﺘﻦ

ﮐﺎﻻﻫﺎﯼ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺣﻘﻮﻕ ﮔﻤﺮﮐﯽ ﺑﻪ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﺭﺳﯿﺪﻩ

ﺑﻮﺩ،ﻧﻤﯽ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺩﻫﺪ . ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺍﺭﻗﺎﻡ ﺗﺮﺍﺯﻧﺎﻣﻪ ﯼ ﺷﺮﮐﺖ ﺭﺍ

ﺣﺠﺖ ﺑﺪﺍﻧﯿﻢ،ﺑﺎﺯ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﺜﻼ ﺩﺭ ﻃﯽ ﺳﺎﻝ ۱۹۴۸ ﺍﺯ ۶۱

ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﻟﯿﺮﻩ ﻋﻮﺍﯾﺪ ﺧﺎﻟﺺ ﺷﺮﮐﺖ،ﺩﻭﻟﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻓﻘﻂ ۹ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﻟﯿﺮﻩ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ

ﮐﺮﺩﻩ،ﺩﺭﺻﻮﺭﺗﯿﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﺯ ﺑﺎﺑﺖ ﻣﺎﻟﯿﺎﺕ ﺑﺮ ﺩﺭﺁﻣﺪ ۲۸ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﻟﯿﺮﻩ ﻋﺎﯾﺪ

ﺧﺰﺍﻧﻪ ﯼ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺧﺴﺎﺭﺍﺕ ﻣﺰﺑﻮﺭ ﮐﺎﺭﮔﺮﺍﻥ ﻭ

ﻣﺴﺘﺨﺪﻣﯿﻦ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮐﺎﺭﻣﻨﺪﺍﻥ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺩﺭ ﻭﺿﻊ ﻧﺎ

ﻣﺴﺎﻋﺪﯼ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﺩﻫﻬﺎ ﻫﺰﺍﺭ ﮐﺎﺭﮔﺮ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺴﺎﮐﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ

ﺑﻪ ﺁﻏﻞ ﺣﯿﻮﺍﻧﺎﺕ ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻮﺩ ﺟﺎ ﻣﯿﺪﺍﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺭﺍ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺍﺯ ﺗﺮﺱ ﺁﻧﮑﻪ

ﻣﺒﺎﺩﺍ ﺭﻭﺯﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﯼ ﺁﻥ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺷﻮﻧﺪ ﺍﺯ ﮐﻠﯿﻪ ﮐﺎﺭﻫﺎﯼ ﻓﻨﯽ

ﺑﺮﮐﻨﺎﺭ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯿﺪﺍﺷﺘﻨﺪ . ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﯾﮕﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺣﻔﻆ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﭘﻠﯿﺲ

ﻣﺨﻔﯽ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ‏«ﺍﯾﻨﺘﻠﺠﻨﺘﺲ ﺳﺮﻭﯾﺲ ‏» ﺩﺭ ﮐﻠﯿﻪ

ﻧﻘﺎﻁ ﮐﺸﻮﺭ ﻧﻔﻮﺫ ﮐﻨﺪ .

ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺌﻮﻥ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﯿﺪﺍﺩ . ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ ﻭ ﺍﻓﮑﺎﺭ

ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﻋﻤﺎﻝ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺧﺎﻟﺖ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ

ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﯿﮑﺮﺩ . ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺠﻠﺴﯽ

ﮐﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎﻥ ﺁﻥ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﻔﻮﺫ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻭ ﺩﺳﺎﯾﺲ ﺧﻮﺩ

ﺷﺮﮐﺖ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺁﻧﺮﺍ ﻧﯿﺰ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮﺩﻩ

ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺘﯽ ﺑﺒﯿﻨﺪ،ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺩﻭﻟﺘﯽ

ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺩﻭﻟﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ،ﻣﻘﺪﺭﺍﺕ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ

ﻣﺪﺕ ﺳﯽ ﺳﺎﻝ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻭﻃﻦ ﭘﺮﺳﺘﺎﻥ ﮐﻪ ﻣﺤﮑﻮﻡ ﺑﻪ

ﺳﮑﻮﺕ ﺑﻮﺩﻧﺪ،ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺭﻗﯿﺖ ﻭ ﻓﺴﺎﺩ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﯿﭻ ﺍﻋﺘﻨﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺁﻣﺎﻝ ﻣﻠﺖ

ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻪ ﺷﯿﻔﺘﻪ ﯼ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﺍﺳﺖ ﻧﺪﺍﺷﺘﻨﺪ . ﺩﺭ ۱۹۵۱ ﺑﺎ ﻣﻠﯽ ﺳﺎﺧﺘﻦ

ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻧﻔﺖ ﯾﮑﺒﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻭﺿﻊ ﺍﺳﻔﻨﺎﮎ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ .

ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻧﻤﺎﯼ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ

پیام 30 خرداد دکتر مصدق به مناسبت کوتاه کردن دست انکلیس از نفت ایران

ﭘﯿﺎﻡ ۳۰ ﺧﺮﺩﺍﺩ ۱۳۳۰ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪﻕ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺧﻠﻊ ﯾﺪ ‏( ﮐﻮﺗﺎﻩ

ﮐﺮﺩﻥ ﺩﺳﺖ ‏) ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻧﻔﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺬﺍﮐﺮﻩ ﻫﺎﯼ ﻧﺎﻓﺮﺟﺎﻡ

----

ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺣﯿﺎﺕ ﻣﻠﺖﻫﺎ ﻧﺎﺩﺭﺍً ﺭﻭﺯﻫﺎﯼ ﺩﺭﺧﺸﺎﻥ ﻭ ﭘﺮﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻭ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﻭ

ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﭘﯿﺪﺍ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ . ﺍﯾﺎﻡ ﻋﺎﺩﯼ ﻭ ﮔﺬﺭﺍﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﻤﻪ ﻣﻠﻞ ﯾﮑﺴﺎﻥ ﺍﺳﺖ

ﻭﻟﯽ ﺁﻥ ﻣﻠﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﻮﺏ ﻭ ﺷﺮﺍﻓﺘﻤﻨﺪﺍﻧﻪ ﻭﻇﯿﻔﻪ ﺍﺵ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻭﻃﻦ،

ﭘﺮﭼﻢ ﻭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺍﺩﺍ ﮐﻨﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺩﯾﮕﺮﺍﻥ ﻗﺪﺭﺕ ﺍﺧﻼﻗﯽ ﻭ ﻋﻈﻤﺖ

ﺭﻭﺣﯽ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ .

ﺍﻣﺮﻭﺯ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﯾﺎﻣﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻫﻤﻮﻃﻨﺎﻥ ﻣﯿﺘﻮﺍﻧﯿﺪ ﺻﻔﺤﻪ ﺟﺪﯾﺪ ﻭ

ﻣﻘﺪﺳﯽ ﺩﺭ ﺣﯿﺎﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺯ ﮐﻨﯿﺪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﻨﺠﺎﻩ

ﺳﺎﻝ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﻭ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺎ ﻧﺎﻣﯽ ﺑﯿﺶ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮﺩ، ﺩﻭﺭﻩ

ﻧﻮﯾﻨﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻧﮋﺍﺩ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻭ ﻧﺴﻞ ﺁﯾﻨﺪﻩ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺑﯿﺎﻭﺭﯾﺪ . ﺭﺷﺪ ﻭ ﺑﻠﻮﻍ

ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺷﻤﺎ ﻣﯿﺘﻮﺍﻧﺪ ﻣﺒﺪﺍ ﺗﺤﻮﻝ ﻭ ﻧﻬﻀﺖ ﺍﺻﻼﺣﯽ ﺁﯾﻨﺪﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ ﯾﺎ

ﺧﺪﺍﯼ ﻧﺎﮐﺮﺩﻩ ﻣﻮﺟﺐ ﺳﺮﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ﻭ ﻏﻔﻠﺖ ﻭ ﺍﻧﻔﻌﺎﻝ ﺑﺸﻮﺩ . ﭘﯿﻤﻮﺩﻥ ﺍﯾﻦ

ﺩﻭ ﺭﺍﻩ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﯿﺎﺭ ﻋﺰﻡ، ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻭ ﻫﻤﺖ ﺷﻤﺎﺳﺖ .

ﯾﮏ ﺑﺎﺭ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺩﻧﯿﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﭼﺸﻢ ﺩﻗﺖ ﺑﻪ ﺳﻮﯼ ﻣﺎ ﺩﻭﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻧﺸﺎﻥ

ﺑﺪﻫﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻟﯿﺎﻗﺖ ﺣﻔﻆ ﻣﻮﺍﺭﯾﺚ ﮔﺮﺍﻧﺒﻬﺎ ﻭ ﭘﺮﻋﻈﻤﺖ ﻧﯿﺎﮐﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ

ﺩﺍﺭﯾﻢ ﻭ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻫﯿﻢ ﮐﺎﻣﻼً ﺁﺯﺍﺩ ﻭ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﺯ ﺗﺤﺮﮐﺎﺕ ﻭ ﺩﺳﺎﯾﺲ ﺍﯾﻦ ﻭ ﺁﻥ

ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻗﺮﯾﺐ ﻋﺰﺕ ﻭ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﻭ ﺳﺮﺑﻠﻨﺪﯼ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﯿﺶ ﮔﯿﺮﯾﻢ . ﺁﻭﺍﺯﻩ ﻫﻤﺖ

ﻭ ﻋﺰﻡ ﺧﻠﻞ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﮔﺴﺴﺘﻦ ﺯﻧﺠﯿﺮﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﺑﻪ

ﮔﻮﺵ ﺟﻬﺎﻧﯿﺎﻥ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﺳﯿﺪ ﻭ ﻫﻤﻪ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﻧﺴﺖ ﮐﻪ

ﺭﻭﺡ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺍﺯ ﻣﺎﻭﺭﺍﯼ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﮐﻬﻦ ﭼﻨﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻟﻪ ﺍﺵ ﺍﺯ ﻧﻮ ﺩﺭﺧﺸﯿﺪﻥ

ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺭﻭﺯﻫﺎﯼ ﺯﺑﻮﻧﯽ ﻭ ﺿﻌﻒ ﻭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﯽ ﺧﻮﯾﺶ ﺭﺍ ﺍﯾﻨﮏ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ

ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ . ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﺟﺰ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺁﻫﻨﯿﻦ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﯿﺘﻮﺍﻧﺴﺖ ﺍﯾﻦ ﺯﻧﺠﯿﺮﻫﺎﯼ

ﺟﺎﻧﻔﺮﺳﺎ ﻭ ﮔﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﯿﺎﻥ ﺑﺮﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻭ ﺍﺣﺴﺎﺳﺎﺕ ﺻﻤﯿﻤﺎﻧﻪ

ﻫﻤﻮﻃﻨﺎﻥ ﻋﺰﯾﺰﻡ ﮐﺎﺭ ﻧﻔﺖ ﺭﺍ ﺑﺪﺍﻧﺠﺎ ﮐﺸﺎﻧﯿﺪ ﮐﻪ ﻗﻮﻩ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺰﺍﺭﯼ ﻣﻤﻠﮑﺖ

ﺑﻪ ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﺍﺯ ﺍﻓﮑﺎﺭ ﻋﻤﻮﻣﯽ، ﻣﻠﯽ ﺷﺪﻥ ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ ﻭ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺟﺮﺍﯼ ﺁﻥ

ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺁﺭﺍ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﮐﺮﺩ ﻭ ﻣﺎﻣﻮﺭﯾﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﯾﻦ ﺍﻣﺮ ﺧﻄﯿﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ

ﻣﺤﻮﻝ ﮔﺮﺩﯾﺪ . ﻗﺒﻮﻝ ﺍﯾﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺟﺰ ﺗﺒﻌﯿﺖ ﺍﺯ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻭ ﺍﻣﺮ ﻣﻠﺖ ﻫﯿﭻ

ﭼﯿﺰ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﻧﺒﻮﺩ ﻭ ﻣﻦ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻋﻤﺮ ﺧﻮﯾﺶ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ

ﺧﺪﻣﺘﮕﺰﺍﺭﯼ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻭ ﭘﺮﻗﯿﻤﺖ ﺗﺮﯾﻦ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭﺍﺕ ﺣﯿﺎﺕ ﺧﻮﺩ

ﻣﺤﺴﻮﺏ ﺩﺍﺷﺘﻪ ...

ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﮑﺎﺗﺒﺎﺕ ﻭ ﻣﺬﺍﮐﺮﺍﺕ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﻭﺍﺑﺴﺘﮕﺎﻥ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﺳﺎﺑﻖ

ﻣﮑﺮﺭ ﺗﺬﮐﺮ ﺩﺍﺩﻡ ﮐﻪ ﺍﺟﺮﺍﯼ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻣﻠﯽ ﺷﺪﻥ ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻨﺴﺖ

ﮐﻪ ﻣﻠﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﯾﮑﻄﺮﻑ ﺑﻨﺪﻫﺎﯼ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺭﺍ ﺍﺯ ﮔﺮﺩﻥ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﺯ

ﻃﺮﻑ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻓﻘﺮ ﻭ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻏﻠﺒﻪ ﮐﻨﺪ . ﺩﺳﺖ ﺧﺮﯾﺪﺍﺭﺍﻥ ﺳﺎﺑﻖ ﻧﻔﺖ ﺭﺍ

ﺑﺮﺍﯼ ﺧﺮﯾﺪ ﺁﻥ ﺑﺎﺯ ﮔﺬﺍﺷﺘﯿﻢ ﻭ ﻣﻮﺍﻓﻘﺖ ﮐﺮﺩﯾﻢ ﮐﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﮔﺮﺩﺵ

ﭼﺮﺥ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺧﻮﯾﺶ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻧﻔﺖ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ ﻭﻟﯽ ﻧﺎﭼﺎﺭ

ﺑﻮﺩﯾﻢ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺭﺍ ﺍﺟﺮﺍ ﮐﻨﯿﻢ .

ﻣﻦ ﻣﮑﺮﺭ ﭼﻪ ﺩﺭ ﻣﺠﻠﺲ ﻭ ﭼﻪ ﺩﺭ ﯾﺎﺩﺩﺍﺷﺖ ﻫﺎ ﻭ ﺑﯿﺎﻧﯿﻪ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻫﺎ

ﺍﻋﻼﻡ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻡ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﻭﺟﻪ ﺩﺭ ﺍﺟﺮﺍﯼ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻈﻬﺮ ﺁﺭﺯﻭ ﻭ

ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻣﻠﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﻧﻤﯿﺘﻮﺍﻧﻢ ﻗﺼﻮﺭ ﻭ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﺑﮑﺎﺭ ﺑﺮﻡ . ﺍﻣﺎ

ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎﻥ ﺷﺮﮐﺖ ﺍﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺭﺍ ﻧﺪﯾﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﺬﺍﮐﺮﺍﺕ ﺭﺍ

ﺑﺮ ﻣﺎ ﺑﺴﺘﻨﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺍﺟﺮﺍﯼ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺗﺎﺧﯿﺮ

ﻭ ﻭﻗﻔﻪ ﺍﯼ ﺩﺭ ﮐﺎﺭ ﺭﻭﯼ ﻧﺪﻫﺪ ﺻﺒﺢ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺎ ﮐﻤﯿﺴﯿﻮﻥ ﻣﺨﺘﻠﻂ ﻭ ﻫﯿﺎﺕ

ﺩﻭﻟﺖ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎﺕ ﻻﺯﻣﻪ ﺍﺗﺨﺎﺫ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺩﺍﺩﻡ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺍﺟﺮﺍﺋﯽ ﺍﺩﺍﻣﻪ

ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ .

ﺍﺯ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻭ ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺣﺎﻝ ﺍﺯ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺟﺮﺍﯼ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻣﻠﯽ

ﺷﺪﻥ ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﻣﯿﻨﻤﺎﺋﯿﺪ ﻗﻠﺒﺎ ﺗﺸﮑﺮ ﻣﯿﮑﻨﻢ ﻭ ﺗﻤﻨﺎ ﺩﺍﺭﻡ ﮐﻪ ﺑﺎ

ﺁﺭﺍﻣﺶ ﻭ ﺩﻭﺭﺍﻧﺪﯾﺸﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﯼ ﮐﻪ ﺷﺎﻥ ﻭ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﻣﻠﺖ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ

ﺍﺳﺖ ﻣﺮﺍﻗﺐ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﻭ ﺻﻒ ﺁﻫﻨﯿﻦ ﻭﺣﺪﺕ ﻭ ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺣﻔﻆ

ﮐﻨﯿﺪ ﻭ ﻧﮕﺬﺍﺭﯾﺪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻭ ﺍﯾﺎﺩﯼ ﺣﺮﯾﻒ ﮐﻬﻨﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺮ ﻗﺪﺭﺕ ﺭﻭﺣﯽ ﻭ

ﻧﯿﺮﻭﯼ ﺍﯾﻤﺎﻥ ﺷﻤﺎ ﻫﺠﻮﻡ ﺁﻭﺭﺩ .

ﻣﺼﺪﻕ؛ ﺳﺎﻟﻬﺎﯼ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ - ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﻧﺠﺎﺗﯽ- ﺟﻠﺪ

ﻧﺨﺴﺖ-ﺹ ۲۹۹-۳۰۰

ﻭﺍﭘﺴﯿﻦ ﺳﺨﻨﺎﻥ ﻭ ﺩﻓﺎﻉ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ ﺩﺭ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﻓﺮﻣﺎﯾﺸﯽ، ۲۸ ﺁﺫﺭ ۱۳۳۲

ﻭﺍﭘﺴﯿﻦ ﺳﺨﻨﺎﻥ ﻭ ﺩﻓﺎﻉ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ ﺩﺭ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﻓﺮﻣﺎﯾﺸﯽ، ۲۸ ﺁﺫﺭ ۱۳۳۲

-------------------------------------

ﺁﺭﯼ، ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻨﺎﻩ ﻣﻦ ﻭ ﮔﻨﺎﻩ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﺰﺭﮒ ﻣﻦ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﻣﻠﯽ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻡ ﻭ ﺑﺴﺎﻁ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﻭ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﻔﻮﺫ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯾﯽ ﻋﻈﯿﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭﻫﺎﯼ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺑﺮﭼﯿﺪﻩ ﺍﻡ ﻭ ﭘﻨﺠﻪ ﺩﺭ ﭘﻨﺠﻪ ﯼ ﻣﺨﻮﻑ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﯼ ﻭ ﺟﺎﺳﻮﺳﯽ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﺩﺭ ﺍﻓﮑﻨﺪﻩ ﺍﻡ ﻭ ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﺍﺯ ﺑﯿﻦ ﺭﻓﺘﻦ ﺧﻮﺩﻡ ﻭ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺍﻡ ﻭ ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﺟﺎﻥ ﻭ ﻋﺮﺽ ﻭ ﻣﺎﻟﻢ ! ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺮﺍ ﺗﻮﻓﯿﻖ ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﺖ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﯼ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﺯﺍﺩﻩ ﯼ ﺍﯾﻦ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺑﺴﺎﻁ ﺍﯾﻦ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻭﺣﺸﺖ ﺍﻧﮕﯿﺰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻮﺭﺩﻡ . ﻣﻦ ﻃﯽ ﺍﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻓﺸﺎﺭ ﻭ ﻧﺎﻣﻼﯾﻤﺎﺕ، ﺍﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻭ ﺗﻀﯿﯿﻘﺎﺕ ﺍﺯ ﻋﻠﺖ ﺍﺳﺎﺳﯽ ﻭ ﺍﺻﻠﯿﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭﯾﯽ ﺧﻮﺩ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﯿﺴﺘﻢ ﻭ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻢ ﮐﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺎﯾﻪ ﯼ ﻋﺒﺮﺕ ﻣﺮﺩﺍﻧﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺁﺗﯿﯿﻪ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺧﺎﻭﺭﻣﯿﺎﻧﻪ ﺩﺭﺻﺪﺩ ﮔﺴﺴﺘﻦ ﺯﻧﺠﯿﺮ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﻭ ﺑﺮﺩﮔﯽ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﺑﺮﺁﯾﻨﺪ ...

ﺣﯿﺎﺕ ﻭ ﻋﺮﺽ ﻭ ﻣﺎﻝ ﻭ ﻣﻮﺟﻮﺩﯼ ﻣﻦ ﻭ ﺍﻣﺜﺎﻝ ﻣﻦ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺣﯿﺎﺕ ﻭ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﻭ ﻋﻈﻤﺖ ﻭ ﺳﺮﺍﻓﺮﺍﺯﯼ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥﻫﺎ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻭ ﻧﺴﻞﻫﺎﯼ ﻣﺘﻮﺍﻟﯽ ﺍﯾﻦ ﻣﻠﺖ ﮐﻮﭼﮏﺗﺮﯾﻦ ﺍﺭﺯﺷﯽ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺮﺍﯾﻢ ﭘﯿﺶ ﺁﻭﺭﺩﻩﺍﻧﺪ ﻫﯿﭻ ﺗﺄﺳﻒ ﻧﺪﺍﺭﻡ ﻭ ﯾﻘﯿﻦ ﺩﺍﺭﻡ ﻭﻇﯿﻔﻪ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻡ . ﻣﻦ ﺑﻪ ﺣﺲ ﻭ ﻋﯿﺎﻥ ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﻧﻬﺎﻝ ﺑﺮﻭﻣﻨﺪ ﺩﺭ ﺧﻼﻝ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺸﻘﺖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﮔﺮﯾﺒﺎﻥ ﻫﻤﻪ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺛﻤﺮ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﺳﯿﺪ . ﻋﻤﺮ ﻣﻦ ﻭ ﺷﻤﺎ ﻭ ﻫﺮ ﮐﺲ ﭼﻨﺪ ﺻﺒﺎﺣﯽ ﺩﯾﺮ ﻭ ﯾﺎ ﺯﻭﺩ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﻣﯽﺭﺳﺪ . ﻭﻟﯽ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ ﺣﯿﺎﺕ ﻭ ﺳﺮﺍﻓﺮﺍﺯﯼ ﯾﮏ ﻣﻠﺖ ﻣﻈﻠﻮﻡ ﻭ ﺳﺘﻤﺪﯾﺪﻩ ﺍﺳﺖ … ﭼﻮﻥ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﻣﺎﺕ ﮐﺎﺭ ﻭ ﻃﺮﺯ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻭ ﺟﺮﯾﺎﻥ ﺩﺍﺩﺭﺳﯽ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮔﻮﺷﻪ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﺧﻮﺍﻫﻢ ﻣﺮﺩ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺻﺪﺍ ﻭ ﺣﺮﺍﺭﺕ ﺭﺍ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺩﺭ ﮐﺎﺭ ﺧﯿﺮ ﺑﮑﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩ ﺍﻡ ﺧﺎﻣﻮﺵ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪﮐﺮﺩ ﻭ ﺩﯾﮕﺮ ﺟﺰ ﺍﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻧﻢ ﺑﺎ ﻫﻢﻭﻃﻨﺎﻥ ﻋﺰﯾﺰ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﻢ، ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺷﯿﺪ ﻭ ﻋﺰﯾﺰ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﺮﺩ ﻭ ﺯﻥ ﺗﻮﺩﯾﻊ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﻭ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻢ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﭘﺮﺍﻓﺘﺨﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﻗﺪﻡ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﻫﯿﭻ ﺣﺎﺩﺛﻪﺍﯼ ﻧﻬﺮﺍﺳﻨﺪ ﻭ ﯾﻘﯿﻦ ﺑﺪﺍﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪﺍ ﯾﺎﺭ ﻭ ﻣﺪﺩﮐﺎﺭ ﺁﻥﻫﺎ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ . ‏»

ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪﻕ ﺩﺭ ﻣﺤﮑﻤﻪ ﻧﻈﺎﻣﯽ - ﺟﻠﯿﻞ ﺑﺰﺭﮔﻤﻬﺮ - ﺹ ۷۷۸ - ۷۷۹

مصدق به باورهای مذهبی کسی کاری نداشت ولی باور اساسی اش به جدایی دین از دولت را کتمان نمیکرد

ﺍﻭ ﺑﻪ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﮐﺴﯽ ﮐﺎﺭﯼ ﻧﺪﺍﺷﺖ ﻭﻟﯽ ﺑﺎﻭﺭ ﺍﺳﺎﺳﯽ ﺍﺵ ﺑﻪ ﺟﺪﺍﯾﯽ ﺩﯾﻦ ﺍﺯﺩﻭﻟﺖ ﺭﺍ ﮐﺘﻤﺎﻥ ﻧﻤﯽ ﮐﺮﺩ .

-----------------

ﻣﺼﺪﻕ، ﺁﻧﻄﻮﺭ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ ﮐﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﻭ ﻣﻌﺘﻘﺪﺍﺕ ﮐﺴﯽ ﻧﺪﺍﺷﺖ ﻭﻫﯿﭻ ﮔﺎﻩ ﺍﺯﺑﺮﺍﯼ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺑﺮﻧﺨﺎﺳﺖ ﻭ ﺩﺭﮔﯿﺮﯼ ﺑﺎ ﻣﺬﻫﺐ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺻﻼﺡ ﻣﻠﮏ ﻭﻣﻠﺖ ﻧﻤﯽ ﺩﺍﻧﺴﺖ . ﻧﺪﯾﺪﻡ ﮐﺴﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮﺁﻥ ﻣﻼﻣﺖ ﻭ ﯾﺎ ﻣﺬﻫﺐ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺬﻫﺐ ﺑﮑﻮﺑﺪ، ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﺟﺪﺍﯾﯽ ﺩﯾﻦ ﺍﺯﺩﻭﻟﺖ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺗﺎﻡ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﮐﺘﻤﺎﻧﺶ ﻧﻤﯽ ﮐﺮﺩ . ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﺮ ﺁﻣﻮﺯﺵ، ﺩﺍﻧﺶ، ﺁﺯﺍﺩﯼ ﻭ ﺭﻓﺎﻩ ﻣﻠﺖ ﻣﯽ ﮐﺮﺩ . ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺍﺯﺍﻭﺷﻨﯿﺪﻡ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ ﺑﺎ ﺍﺳﻠﺤﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ ﺭﻓﺘﻦ ﺧﻄﺎﺳﺖ ﻭﻫﺮﺯﻣﺎﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯﻋﻘﺎﯾﺪﻡ ﺗﻨﺪ ﻣﯽ ﺗﺎﺧﺘﻢ ﻣﺮﺍ ﺍﺯﺁﻥ ﻣﻨﻊ ﻣﯽ ﻧﻤﻮﺩ .

ﺭﻭﺣﺎﻧﯿﺖ ﻧﯿﺰﻫﯿﭻ ﺯﻣﺎﻥ ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ ﺍﺯﻣﺼﺪﻕ ﺑﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻧﮑﺮﺩ . ﻏﻼﻣﺤﺴﯿﻦ ﺧﺎﻥ ﺩﺭﺗﻌﺮﺑﻒ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮐﺮﺩ ﻧﺎﻡ ﻣﺮﺩ ﺧﯿﺮﯼ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺑﺮﺩﮐﻪ ﻧﮕﺮﺍﻥ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻣﺼﺪﻕ ﺩﺭﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﻮﺩ . ﺭﻭﺯﯼ ﺑﻪ ﻧﺰﺩ ﺁﯾﺖ ﺍﻟﻠﻪ ﺑﺮﻭﺟﺮﺩﯼ ﺭﻓﺖ ﺗﺎ ﺍﺯﻧﺨﺴﺖ ﻭﺯﯾﺮ ﺳﺎﺑﻖ، ﻧﺰﺩ ﺷﺎﻩ ﻭﺳﺎﻃﺖ ﮐﻨﺪ ﻭﺁﯾﺖ ﺍﻟﻠﻪ ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺖ .

ﺩﺭﺧﺎﻃﺮﺍﺗﺶ ﻧﯿﺰﺍﺯﺍﯾﻦ ﻣﺎﺟﺮﺍ ﯾﺎﺩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻭﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ : ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺣﺎﺝ ﺳﯿﺪﺭﺿﺎ ﻓﯿﺮﻭﺯﺁﺑﺎﺩﯼ ﺑﻪ ﻣﻄﺐ ﺁﻣﺪ ﻭﮔﻔﺖ ﺭﻓﺖ ﺑﻮﺩﻡ ﺩﯾﺪﻥ ﺁﯾﺖ ﺍﻟﻠﻪ ﺑﺮﻭﺟﺮﺩﯼ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﮐﺮﺩﻡ ﻧﺎﻣﻪ ﺍﯼ ﺑﻪ ﺷﺎﻩ ﺑﻨﻮﯾﺪ ﻭ ﺧﺎﻃﺮﻧﺸﺎﻥ ﺳﺎﺯﺩ ﮐﻪ ﻣﺼﺪﻕ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭﻧﻔﻮﺫ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﺯﮐﺸﻮﺭ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮﺩﻩ، ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﻧمصدق ﯿﺴﺖ مصدق به ﻭﺑﻪ ﺻﻼﺡ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺭﻓﺘﺎﺭﯼ ﺑﺎ ﺍﻭﺑﺸﻮﺩ . ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺑﺎﻻ ﻭ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺩﺍﺭﺩ، ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻫﻤﻪ ﺍﯾﻦ ﻭﻗﺎﯾﻊ ﺭﺍ ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ . ﺁﯾﺖ ﺍﻟﻠﻪ ﺩﺭﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ : ﺣﺮﻑ ﻫﺎﯼ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻗﺒﻮﻝ ﺩﺍﺭﻡ، ﺍﻣﺎ ﻣﺼﺪﻕ ﺑﻪ ﺭﻭﯼ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﻫﺎ ﭘﻨﺠﻮﻝ ﺯﺩﻩ، ﺷﻔﺎﻋﺖ ﺍﻭ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ . ‏»

ﺩﯾﮕﺮ ﺍﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻼﻑ ﺗﺼﻮﯾﺮﯼ ﮐﻪ ﺍﺯﻣﺼﺪﻕ ﺩﺭ ﯾﮏ ﻓﯿﻠﻢ ﺍﯾﺘﺎﻟﯿﺎﯾﯽ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪ، ﻫﯿﭻ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻧﺪﯾﺪﻡ ﻭﻋﺎﺩﺕ ﺑﺎﺯﯼ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺷﺖ . ﺗﺼﻮﯾﺮﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﺭﺳﺖ ﺑﺮﺧﻼﻑ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﻮﺩ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻧﺪ . ﺍﻭﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭﮐﻪ ﺭﻓﺖ ‏[ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ‏] ﺑﺴﯿﺎﺭﻣﺮﺩ ﺑﺎ ﻧﺰﺍﮐﺘﯽ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻫﯿﭻ ﮔﺎﻩ ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺎﺧﯽ ﻭﺁﻥ ﭼﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺻﺤﻨﻪ ﺍﯼ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، ﺑﺎ ﺷﺎﻩ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻧﮑﺮﺩ ﻭ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻣﯽ ﺭﻓﺖ ﻭﺁﻣﺪﻥ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﺰﺩ ﺧﻮﺩ، ﺩﻭﻥ ﻣﻘﺎﻡ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﯽ ﭘﻨﺪﺍﺷﺖ .

ﺩﺭ ﺧﻠﻮﺕ ﻣﺼﺪﻕ، ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺳﻤﻴﻌﯽ، ﺹ ۱۶۸ - ۱۶۹ —