سخنرانی تاریخی دکتر مصدق در دیوان دادگستری بین المللی لاهه هلند

۱۹ ﺧﺮﺩﺍﺩ ۱۳۳۱ ﺧﻮﺭﺷﯿﺪﯼ ﯾﺎﺩﺁﻭﺭ ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﯽ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪﻕ

ﺩﺭ ﺩﯾﻮﺍﻥ ﺩﺍﺩﮔﺴﺘﺮﯼ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﯽ-ﻻﻫﻪ ﻫﻠﻨﺪ

--------

ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﯽ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﯼ ﺍﯾﺮﺍﺩ ﺷﺪ ﺍﻭ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ :

ﻣﺎ ﻣﻠﻞ ﺷﺮﻕ ﺳﺎﻟﯿﺎﻥ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺰﻩ ﯼ ﺗﻠﺦ ﻣﻮﺳﺴﺎﺕ ﺍﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻭ ﺍﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ

ﺭﺍ ﮐﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﭼﺸﯿﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ

ﭼﺸﻢ ﺧﻮﺩ ﺩﯾﺪﻩ ﺍﯾﻢ ﮐﻪ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻣﯿﺪﺍﻥ ﺭﻗﺎﺑﺖ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﯼ

ﺑﻮﺩﻩ .. ﻣﻠﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻭﺿﻊ ﺑﻪ ﺳﺘﻮﻩ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﯾﮏ ﺟﻨﺒﺶ

ﻣﺮﺩﺍﻧﻪ ، ﺑﺎ ﻣﻠﯽ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻧﻔﺖ ﻭ ﻗﺒﻮﻝ ﺍﺻﻞ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻏﺮﺍﻣﺖ ﯾﮑﺒﺎﺭﻩ

ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺩﺍﺩ . ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﻮﻗﻊ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ

ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻭ ﺍﺭﻋﺎﺏ ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﺪ . ﭼﺘﺮ ﺑﺎﺯﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺠﺎﻭﺭﺕ

ﺳﺮﺣﺪﺍﺕ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﻧﺎﻭﻫﺎﯼ ﺟﻨﮕﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﺰﺩﯾﮑﯽ ﺁﺑﻬﺎﯼ ﺳﺎﺣﻠﯽ ﻣﺎ

ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ . ﺳﭙﺲ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﺷﺪ ﻭ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺍﯾﻦ

ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻓﺸﺎﺭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﻭ ﺗﻮﻗﯿﻒ ﺍﺭﺯﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﯿﻢ

ﻋﻤﻠﯽ ﺳﺎﺯﺩ .ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻋﻤﺎﻝ ﻭ ﺍﯾﺎﺩﯼ ﺧﻮﺩ ﺩﺳﺎﯾﺴﯽ ﻋﻠﯿﻪ

ﺩﻭﻟﺖ ﻭ ﻧﻬﻀﺖ ﻣﻠﯽ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ ﻣﺎﻟﯽ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﻭ ﺻﻨﻌﺘﯽ

ﻣﺎ ﮐﺎﺭ ﺷﮑﻨﯽ ﺭﺍ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮﺩ . ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺧﺖ ﺗﺎ ﺩﺭ

ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﻭ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﻮﺟﺒﺎﺕ ﺑﺪﻧﺎﻣﯽ ﻣﺎﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ

ﺳﺎﺯﺩ .

ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﯿﺒﺎﯾﺴﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺛﺮﻭﺕ ﻣﻠﯽ ﻣﺎ ﺑﺸﻮﺩ ﻣﻨﺸﺎ ﺑﻠﯿّﺎﺕ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﻭ

ﻣﺼﺎﺋﺐ ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎﯼ ﻣﺎ ﮔﺮﺩﯾﺪ . ﺍﯾﻦ ﺳﻠﻄﻪ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﯼ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﺻﺎﺣﺐ

ﺍﻣﺘﯿﺎﺯ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﯿﮕﺮﺩﯾﺪ . ﯾﻌﻨﯽ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﻧﻔﺖ ﻣﺎﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻮﯼ

ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﻣﯿﮑﺸﺎﻧﺪ، ﺑﻪ ﺯﯾﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻓﻮﺍﯾﺪ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﻋﺎﯾﺪ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ

ﻣﯿﺴﺎﺧﺖ .

ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﻤﯿﺘﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﺳﺎﺧﺖ،ﭼﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ

ﻫﯿﭻ ﻭﻗﺖ ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺍﻗﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺯﻧﺎﻣﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺷﺪﻩ

ﺑﻮﺩ،ﺑﺮﺭﺳﯽ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻧﻪ ﺍﺯ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﻭ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺛﻤﻦ ﺑﺨﺲ ﻭ ﯾﺎ

ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﺭﺍﯾﮕﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﻓﺮﻭﺧﺘﻪ ﻣﯿﺸﺪ ﺍﻃﻼﻉ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ

ﻣﻨﺎﻓﻌﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺤﺼﺎﺭ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﺩﺭﯾﺎﯾﯽ ﻭ ﻣﻌﺎﻑ ﺳﺎﺧﺘﻦ

ﮐﺎﻻﻫﺎﯼ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺣﻘﻮﻕ ﮔﻤﺮﮐﯽ ﺑﻪ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﺭﺳﯿﺪﻩ

ﺑﻮﺩ،ﻧﻤﯽ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺩﻫﺪ . ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺍﺭﻗﺎﻡ ﺗﺮﺍﺯﻧﺎﻣﻪ ﯼ ﺷﺮﮐﺖ ﺭﺍ

ﺣﺠﺖ ﺑﺪﺍﻧﯿﻢ،ﺑﺎﺯ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﺜﻼ ﺩﺭ ﻃﯽ ﺳﺎﻝ ۱۹۴۸ ﺍﺯ ۶۱

ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﻟﯿﺮﻩ ﻋﻮﺍﯾﺪ ﺧﺎﻟﺺ ﺷﺮﮐﺖ،ﺩﻭﻟﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻓﻘﻂ ۹ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﻟﯿﺮﻩ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ

ﮐﺮﺩﻩ،ﺩﺭﺻﻮﺭﺗﯿﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﺯ ﺑﺎﺑﺖ ﻣﺎﻟﯿﺎﺕ ﺑﺮ ﺩﺭﺁﻣﺪ ۲۸ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﻟﯿﺮﻩ ﻋﺎﯾﺪ

ﺧﺰﺍﻧﻪ ﯼ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺧﺴﺎﺭﺍﺕ ﻣﺰﺑﻮﺭ ﮐﺎﺭﮔﺮﺍﻥ ﻭ

ﻣﺴﺘﺨﺪﻣﯿﻦ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮐﺎﺭﻣﻨﺪﺍﻥ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺩﺭ ﻭﺿﻊ ﻧﺎ

ﻣﺴﺎﻋﺪﯼ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﺩﻫﻬﺎ ﻫﺰﺍﺭ ﮐﺎﺭﮔﺮ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺴﺎﮐﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ

ﺑﻪ ﺁﻏﻞ ﺣﯿﻮﺍﻧﺎﺕ ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻮﺩ ﺟﺎ ﻣﯿﺪﺍﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺭﺍ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺍﺯ ﺗﺮﺱ ﺁﻧﮑﻪ

ﻣﺒﺎﺩﺍ ﺭﻭﺯﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﯼ ﺁﻥ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺷﻮﻧﺪ ﺍﺯ ﮐﻠﯿﻪ ﮐﺎﺭﻫﺎﯼ ﻓﻨﯽ

ﺑﺮﮐﻨﺎﺭ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯿﺪﺍﺷﺘﻨﺪ . ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﯾﮕﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺣﻔﻆ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﭘﻠﯿﺲ

ﻣﺨﻔﯽ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ‏«ﺍﯾﻨﺘﻠﺠﻨﺘﺲ ﺳﺮﻭﯾﺲ ‏» ﺩﺭ ﮐﻠﯿﻪ

ﻧﻘﺎﻁ ﮐﺸﻮﺭ ﻧﻔﻮﺫ ﮐﻨﺪ .

ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺌﻮﻥ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﯿﺪﺍﺩ . ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ ﻭ ﺍﻓﮑﺎﺭ

ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﻋﻤﺎﻝ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺧﺎﻟﺖ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ

ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﯿﮑﺮﺩ . ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺠﻠﺴﯽ

ﮐﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎﻥ ﺁﻥ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﻔﻮﺫ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻭ ﺩﺳﺎﯾﺲ ﺧﻮﺩ

ﺷﺮﮐﺖ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺁﻧﺮﺍ ﻧﯿﺰ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮﺩﻩ

ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺘﯽ ﺑﺒﯿﻨﺪ،ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺩﻭﻟﺘﯽ

ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺩﻭﻟﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ،ﻣﻘﺪﺭﺍﺕ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ

ﻣﺪﺕ ﺳﯽ ﺳﺎﻝ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻭﻃﻦ ﭘﺮﺳﺘﺎﻥ ﮐﻪ ﻣﺤﮑﻮﻡ ﺑﻪ

ﺳﮑﻮﺕ ﺑﻮﺩﻧﺪ،ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺭﻗﯿﺖ ﻭ ﻓﺴﺎﺩ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﯿﭻ ﺍﻋﺘﻨﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺁﻣﺎﻝ ﻣﻠﺖ

ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻪ ﺷﯿﻔﺘﻪ ﯼ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﺍﺳﺖ ﻧﺪﺍﺷﺘﻨﺪ . ﺩﺭ ۱۹۵۱ ﺑﺎ ﻣﻠﯽ ﺳﺎﺧﺘﻦ

ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻧﻔﺖ ﯾﮑﺒﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻭﺿﻊ ﺍﺳﻔﻨﺎﮎ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ .

ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻧﻤﺎﯼ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ