پروانه اسکندری در مورد مرگ مصدق باد زوزه می کشید«که شیر پیر در زنجیر، چشم از جهان پر نیرنگ و فریب فروبست

14اسفند ۱۳۴۵ درگذشت دکتر محمد مصدق؛ باد زوزه می کشید«که شیر پیر در زنجیر، چشم از جهان پر نیرنگ و فریب فروبست.»
دکتر غلامحسین خان مصدق تلفنی پیرامون وصیت پیشوا با هویدا صحبت کرد و نتیجه این شد که اجازه دفن در گورستان شهدای سی ام تیر به رغم وصیت مصدق داده نشد و پس از مشورتی کوتاه،تصمیم به خاکسپاری در تبعید گاه گرفتند. جسم بی جان مصدق، آن راه گشا، آن دشمن شکن که هراس از شکوه خاطره اش نیز شاه را به لزره وا می داشت، به آمبولانس منتقل گردید. آمبولانس آژیر کشان وبا سرعتی سرسام آور می رفت و انگشت شمار یاران مصدق و نزدیکانش در خطی از اشک او را دنبال می کردند.
در ابر آلود غمناک آن صبح به سوی احمد آباد روان شدیم. گریه امانم نمی داد. با خود می اندیشیدم که چه روزها و چه شب ها آرزوی دیدار پیشوا در احمد آباد در دلم پرکشیده و اینک راهی احمد آباد، ولی چه تلخ و دردناک. جاده اتوبان و سپس جاده قزوین. در دوراهی آبیک وارد جاده خاکی شدیم. من در ذهنم احمد آباد را بارها تصویر کرده بودم و عجیب که آن تصویر چقدر با واقعیت نزدیک بود. جاده ای خاکی، ریل راه آهن و دشت زیر گندم. آبی که خروشان از چاهی بدر می آمد و از بلندی فرو می ریخت و سرانجام در بزرگ رنگ و رو رفته قلعه احمد آباد...پس از رسیدن آمبولانس، روستاییان احمد آباد از هر سو دوان دوان به قلعه آمدند. پیرمردی که کلاه نمدی بر سر و چهره ای مهربان داشت، گریه کنان آمد و گوشه دیوار نشست و در تمام مدت آیه هایی از قرآن قرائت کرد. چنان صمیمی می خواند که غلط ادا کردن زیر و بم کلمات را از یاد می بردی. پشت اتاقک چوبی سبز رنگ متحرکی که روی جوی آب قرار داشت و می گفتند مصدق روزهایی که باد تند می وزید در آن می نشست، پرده ی سفیدی کشیدند تا مقدمات غسل فراهم گردد.
یاران روزهای تنهایی پیشوا، روستاییان صمیمی و مهربان احمد آباد با چشمانی سرخ از گریستن در جنب و جوش بودند. وقتی همه چیز آماده شد، دستهای دکتر سحابی که تازه از زندان آزاد شده بود آخرین شستشوی بدن مصدق را انجام داد. در آن غربت نیمروز، باد زوزه کشان به هر سو می دوید تا مگر به رغم کوشش وحشتناک دستگاه سانسور، فاجعه را همه جا فریاد کند و صلا در دهد که شیر پیر در زنجیر، چشم از جهان پر نیرنگ و فریب فرو بست. ظهر هنگام، بچه های مدرسه نیز به این گروه سوگوار پیوستند و آن «همیشه پدر» را میان اشکهای کودکانه طلب کردند. پسرکی نگران لباس عیدی بود که هر سال "بابا" برای آنها تهیه می کرد و دخترکی مهربانی های او سر داده بود و می پرسید که جای خالی او را چه کسی پر خواهد کرد. آن روزها مصدق کنار پله ها می نشست و بچه ها را به آب نباتی که در جیب داشت، مهمان می کرد...آه که یاد آن روزها چه تلخ و پر اندوه بر سینه می نشیند. زنی زاری کنان می گفت:«نگو آدمی مرده که عالمی مرده». و زن دیگری که چهره گندمگون لاغرش را سیل اشک پوشانده بود، ناله می کرد که«دیگر از دست و پای این زندانی زنجیر ها را باز کنید». با دستهای مهندس حسیبی که چهره اش یادآور مبارزه های ملی شدن صنعت نفت است و نگاه مهربانش گویای ایمان بی پایانش و داریوش فروهر رهروی راستین و وفا دار راه مصدق که او هم به تازگی از زندان آزاد شده بود و با کمک بچه های ده که خاک می بردند و سنگ می آوردند، مزار مصدق کنده و آماده شد. محمد علی کشاورز صدر بر خلاف همیشه ساکت بود وبه پهنای صورت اشک می ریخت. کی - استوان نویسنده ی کتاب موازنه ی منفی که خدا رحمتش کند و دکتر صدیقی که در آخرین لحظات افسرده و غمین با حلقه بزرگی از گل رسید.
نشریه جبهه ملی، پروانه فروهر، اسفند ۱۳۵۷

ﻭﺍﭘﺴﯿﻦ ﺳﺨﻨﺎﻥ ﻭ ﺩﻓﺎﻉ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ پیشوای راستین ملی شدن صنعت نفت ﺩﺭ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﻓﺮﻣﺎﯾﺸﯽ، ۲۸ ﺁﺫﺭ ۱۳۳۲ و توصیه ایشان به میهن پرستان

ﻭﺍﭘﺴﯿﻦ ﺳﺨﻨﺎﻥ ﻭ ﺩﻓﺎﻉ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ پیشوای راستین ملی شدن صنعت نفت ﺩﺭ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﻓﺮﻣﺎﯾﺸﯽ، ۲۸ ﺁﺫﺭ ۱۳۳۲ و توصیه ایشان به میهن پرستان
-------------------------------------
ﺁﺭﯼ، ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻨﺎﻩ ﻣﻦ ﻭ ﮔﻨﺎﻩ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﺰﺭﮒ ﻣﻦ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﻣﻠﯽ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻡ ﻭ ﺑﺴﺎﻁ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﻭ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﻔﻮﺫ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﻋﻈﯿﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭﻫﺎﯼ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺑﺮﭼﯿﺪﻩ ﺍﻡ ﻭ ﭘﻨﺠﻪ ﺩﺭ ﭘﻨﺠﻪ ﯼ ﻣﺨﻮﻑ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﯼ ﻭ ﺟﺎﺳﻮﺳﯽ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﺩﺭ ﺍﻓﮑﻨﺪﻩ ﺍﻡ ﻭ ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﺍﺯ ﺑﯿﻦ ﺭﻓﺘﻦ ﺧﻮﺩﻡ ﻭ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺍﻡ ﻭ ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﺟﺎﻥ ﻭ ﻋﺮﺽ ﻭ ﻣﺎﻟﻢ ! ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺮﺍ ﺗﻮﻓﯿﻖ ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﺖ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﯼ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﺯﺍﺩﻩ ﯼ ﺍﯾﻦ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺑﺴﺎﻁ ﺍﯾﻦ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻭﺣﺸﺖ ﺍﻧﮕﯿﺰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻮﺭﺩﻡ . ﻣﻦ ﻃﯽ ﺍﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻓﺸﺎﺭ ﻭ ﻧﺎﻣﻼﯾﻤﺎﺕ، ﺍﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻭ ﺗﻀﯿﯿﻘﺎﺕ ﺍﺯ ﻋﻠﺖ ﺍﺳﺎﺳﯽ ﻭ ﺍﺻﻠﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭﯾﯽ ﺧﻮﺩ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﯿﺴﺘﻢ ﻭ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻢ ﮐﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺎﯾﻪ ﯼ ﻋﺒﺮﺕ ﻣﺮﺩﺍﻧﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺁﺗﯿﻪ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺧﺎﻭﺭﻣﯿﺎﻧﻪ ﺩﺭﺻﺪﺩ ﮔﺴﺴﺘﻦ ﺯﻧﺠﯿﺮ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﻭ ﺑﺮﺩﮔﯽ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﺑﺮﺁﯾﻨﺪ ...
ﺣﯿﺎﺕ ﻭ ﻋﺮﺽ ﻭ ﻣﺎﻝ ﻭ ﻣﻮﺟﻮﺩﯼ ﻣﻦ ﻭ ﺍﻣﺜﺎﻝ ﻣﻦ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺣﯿﺎﺕ ﻭ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﻭ ﻋﻈﻤﺖ ﻭ ﺳﺮﺍﻓﺮﺍﺯﯼ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥﻫﺎ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻭ ﻧﺴﻞﻫﺎﯼ ﻣﺘﻮﺍﻟﯽ ﺍﯾﻦ ﻣﻠﺖ ﮐﻮﭼﮏﺗﺮﯾﻦ ﺍﺭﺯﺷﯽ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺮﺍﯾﻢ ﭘﯿﺶ ﺁﻭﺭﺩﻩﺍﻧﺪ ﻫﯿﭻ ﺗﺄﺳﻒ ﻧﺪﺍﺭﻡ ﻭ ﯾﻘﯿﻦ ﺩﺍﺭﻡ ﻭﻇﯿﻔﻪ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻡ . ﻣﻦ ﺑﻪ ﺣﺲ ﻭ ﻋﯿﺎﻥ ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﻧﻬﺎﻝ ﺑﺮﻭﻣﻨﺪ ﺩﺭ ﺧﻼﻝ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺸﻘﺖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﮔﺮﯾﺒﺎﻥ ﻫﻤﻪ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺛﻤﺮ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﺳﯿﺪ . ﻋﻤﺮ ﻣﻦ ﻭ ﺷﻤﺎ ﻭ ﻫﺮ ﮐﺲ ﭼﻨﺪ ﺻﺒﺎﺣﯽ ﺩﯾﺮ ﻭ ﯾﺎ ﺯﻭﺩ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﻣﯽﺭﺳﺪ . ﻭﻟﯽ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ ﺣﯿﺎﺕ ﻭ ﺳﺮﺍﻓﺮﺍﺯﯼ ﯾﮏ ﻣﻠﺖ ﻣﻈﻠﻮﻡ ﻭ ﺳﺘﻤﺪﯾﺪﻩ ﺍﺳﺖ … ﭼﻮﻥ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﻣﺎﺕ ﮐﺎﺭ ﻭ ﻃﺮﺯ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻭ ﺟﺮﯾﺎﻥ ﺩﺍﺩﺭﺳﯽ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮔﻮﺷﻪ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﺧﻮﺍﻫﻢ ﻣﺮﺩ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺻﺪﺍ ﻭ ﺣﺮﺍﺭﺕ ﺭﺍ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺩﺭ ﮐﺎﺭ ﺧﯿﺮ ﺑﮑﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩ ﺍﻡ ﺧﺎﻣﻮﺵ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺩﯾﮕﺮ ﺟﺰ ﺍﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻧﻢ ﺑﺎ ﻫﻢﻭﻃﻨﺎﻥ ﻋﺰﯾﺰ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﻢ، ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺷﯿﺪ ﻭ ﻋﺰﯾﺰ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﺮﺩ ﻭ ﺯﻥ ﺗﻮﺩﯾﻊ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﻭ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻢ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﭘﺮﺍﻓﺘﺨﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﻗﺪﻡ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﻫﯿﭻ ﺣﺎﺩﺛﻪﺍﯼ ﻧﻬﺮﺍﺳﻨﺪ و ﯾﻘﯿﻦ ﺑﺪﺍﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪﺍ ﯾﺎﺭ ﻭ ﻣﺪﺩﮐﺎﺭ ﺁﻥﻫﺎ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ . ‏»
ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪﻕ ﺩﺭ ﻣﺤﮑﻤﻪ ﻧﻈﺎﻣﯽ - ﺟﻠﯿﻞ ﺑﺰﺭﮔﻤﻬﺮ - ﺟﻠﺪ ﺩﻭﻡ - ﺹ ۷۷۸ - ۷۷۹

ﺳﺎﻟﮕﺮﺩ ﺍﻋﻼﻡ کوتاه کردن دست ﺭﻭﺱﻫﺎ ﺍﺯ ﺷﯿﻼﺕ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺩﺭﯾﺎﯼ ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ

ﺳﺎﻟﮕﺮﺩ ﺍﻋﻼﻡ کوتاه کردن دست ﺭﻭﺱﻫﺎ ﺍﺯ ﺷﯿﻼﺕ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺩﺭﯾﺎﯼ ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ
----------------------------
ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪﻕ ﻧﺨﺴﺖ ﻭﺯﯾﺮ ﻭﻗﺖ ۲۴ ﮊﺍﻧﻮﯾﻪ ۱۹۵۳ ‏( ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺑﻬﻤﻦ ۱۳۳۱ ‏) ﺑﻪ ﻣﻠﺖ ﺍﻃﻼﻉ ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﺭﻭﺳﻬﺎ ﺍﺯ ﭘﻨﺞ ﺭﻭﺯ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﺭ ﺷﯿﻼﺕ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺩﺭﯾﺎﯼ ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ ﺳﻤﺘﯽ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺧﻠﻊ ﯾﺪ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺗﺎ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ . ﺍﻣﺘﯿﺎﺯ ﺷﯿﻼﺕ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺩﺭﯾﺎﯼ ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ ۷۷ ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ ‏( ﺳﺎﻝ ۱۸۷۶ ﻣﯿﻼﺩﯼ ‏) ﺑﻪ ﺭﻭﺳﻬﺎ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ . ﻣﯿﺮﺯﺍ ﺣﺴﯿﻦ ﺧﺎﻥ ﺳﭙﻬﺴﺎﻻﺭ ‏[ ﺭﺋﺲ ﺍﻟﻮﺯﺭﺍﺀ ﻭﻗﺖ ‏] ﺩﺭﺁﻥ ﺳﺎﻝ ﺑﻬﺮﻩ ﺩﺍﺭﯼ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺩﺭﯾﺎﯼ ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺭﻭﺱ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺍﺳﺘﭙﺎﻥ ﻟﯿﺎﻧﺎﺯﻭﻑ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ . ﻋﯿﻦ ﺍﻟﺪﻭﻟﻪ ﺍﯾﻦ ﺍﻣﺘﯿﺎﺯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۰۶ ﺑﻪ ﺍﺯﺍﺀ ﺩﺭﺁﻣﺪﯼ ﺑﺮﺍﺑﺮ ۴۶۰ ﻫﺰﺍﺭ ﻓﺮﺍﻧﮏ ﻃﻼ ﺗﻤﺪﯾﺪ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ . ﺍﻭﺍﯾﻞ ﺳﺎﻝ ۱۹۲۷ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﺩﺭﺻﺪﺩ ﻟﻐﻮ ﺁﻥ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺑﺮﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻭﺭّﺍﺙ ﻟﯿﺎﻧﺎﺯﻭﻑ ﺑﻪ ﺩﺍﺩﮔﺴﺘﺮﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺩﺍﺩﺧﻮﺍﺳﺖ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﻭ ﻗﻀﺎﺕ ﻭﻃﻦ ﺣُﮑﻢ ﺑﻪ ﺳﻮﺩ ﻟﯿﺎﻧﺎﺯﻭﻓﻬﺎ ﺩﺍﺩﻧﺪ ! ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺍﺛﻨﺎﺀ ﺩﻭﻟﺖ ﺷﻮﺭﻭﯼ ﮐﻪ ﺍﻣﻼﮎ ﻭ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﻫﺎﯼ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺭﺍ ﻣﻠﯽ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﻋﻤﻼ ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﻟﯿﺎﻧﺎﺯﻭﻓﻬﺎ ﺷﺪ ﻭ ﭘﺎﺭﻟﻤﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﻫﻤﺎﻥ ﺳﺎﻝ ‏( ﺳﺎﻝ ۱۹۲۷ ‏) ﺷﻮﺭﻭﯼ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ ﻟﯿﺎﻧﺎﺯﻭﻓﻬﺎ ﻭ ﻃﺮﻑ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺑﺎ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺮﺳﻤﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﮐﻪ ۲۵ ﺳﺎﻝ ﺑﻌﺪ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺼﺪﻕ ﺷﯿﻼﺕ ﺭﺍ ﻣﻠﯽ ﻭ ﺩﺳﺖ ﺷﻮﺭﻭﯼ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺎﻫﯿﮕﯿﺮﯼ ﺩﺭ ﺁﺑﻬﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﮐﺮﺩ .
ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﺩﮐﺘﺮ ﻧﻮﺷﯿﺮﻭﺍﻥ ﮐﯿﻬﺎﻧﯽ ﺯﺍﺩ

محمدﺭﺿﺎ ﺷﻔﯿﻌﯽ ﮐﺪﮐﻨﯽ در مورد دکتر مصدق

ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺷﻔﯿﻌﯽ ﮐﺪﮐﻨﯽ؛ ﺑﺎ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺧﺒﺮ ﻣﺮﮒ ﻣﺼﺪﻕ ﯾﮑﺒﺎﺭﻩ ﺯﺩﻡ ﺯﯾﺮ ﮔﺮﯾﻪ . ﺩﻭﺳﺘﻢ ﮔﻔﺖ : ﺁﺭﺍﻡ، ﺍﻻﻥ ﻣﯽ ﺁﯾﻨﺪ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ .
------------------------
ﻣﺤﻤﺪ ﺭﺿﺎ ﺷﻔﯿﻌﯽ ﮐﺪﮐﻨﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ :
“ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺼﺪﻕ ﻧﻮﻋﯽ ﺣُﺐّ ﻭ ﺑﻐﺾ ﺗﻮﺃﻣﺎﻥ ambivalence ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩﻡ . ﮔﺎﻩ ﺍﯾﻦ ﻃﺮﻑ ﻏﻠﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﺮﺩ،ﮔﺎﻩ ﺁﻥ ﻃﺮﻑ . ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺷﯿﻔﺘﮕﯽ ﺑﻮﺩ ﻭ ﮐﻢ ﺗﺮ ﺧﺸﻢ ﻭ ﺗﺮﺩﯾﺪ . ﻭ ﺍﯾﻦ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﻮﺩ ﺗﺎ ﺭﻭﺯﯼ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺩﻭﺳﺘﻢ ﺭﺿﺎ ﺳﯿﺪﺣﺴﯿﻨﯽ ﺩﺭ ﺧﯿﺎﺑﺎﻥ ﺍﺳﺘﺎﻧﺒﻮﻝ ﻧﺰﺩﯾﮑﯽ ﻫﺎﯼ ﻣﯿﺪﺍﻥ ﻣُﺨﺒﺮﺍﻟﺪﻭﻟﻪ ﺍﺯ ﮐﺘﺎﺏ ﻓﺮﻭﺷﯽ ﻧﯿﻞ ﻣﯽ ﺁﻣﺪﯾﻢ . ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﯼ ﻋﺼﺮﺩﺭﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩ . ﮐﯿﻬﺎﻥ ﺩﺭ ﮔﻮﺷﻪ ﯼ ﺻﻔﺤﻪ ﯼ ﺍﻭﻝ ﺧﺒﺮ ﻣﺮﮒ ﻣﺼﺪﻕ ﺭﺍ ﭼﺎﭖ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ . ﻣﺪﺗﯽ ﺑﻪ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﺧﯿﺮﻩ ﺷﺪﻡ ﻭ ﺧﻄﺎﺏ ﺑﻪ ﻣﺼﺪﻕ ﻋﺒﺎﺭﺍﺗﯽ ﮔﻔﺘﻢ : ﮐﻪ ﺧﻮﺏ، ﭘﯿﺮﻣﺮﺩ ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ … ﯾﮑﺒﺎﺭﻩ ﺯﺩﻡ ﺯﯾﺮ ﮔﺮﯾﻪ؛ ﺍﺯ ﺁﻥ ﮔﺮﯾﻪ ﻫﺎﯼ ﻋﺠﯿﺐ ﻭ ﻏﺮﯾﺐ ﮐﻪ ﮐﻢ ﺗﺮ ﺩﺭ ﻋﻤﺮﻡ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﺴﻠﻂ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺭﺿﺎ ﺳﯿﺪ ﺣﺴﯿﻨﯽ ﺩﺳﺖ ﻣﺮﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻣﯽ ﮐﺸﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﯽ ﺻﺪﺍ ! ﺍﻻﻥ ﻣﯽ ﺁﯾﻨﺪ ﻭ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﻭ ﻣﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﻧﻌﺮﻩ ﻣﯽ ﺯﺩﻡ . ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺟﺪﺍ ﺷﺪﻡ ﻭ ﺧﻮﺩﻡ ﺭﺍ ﺭﺳﺎﻧﺪﻡ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎﻥ . ﻣﻨﺰﻟﯽ ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﺧﯿﺎﺑﺎﻥ ﺷﯿﺦ ﻫﺎﺩﯼ … ﺑﺎ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻫﻢ ﮐﻼﺳﯽ ﻫﺎﯼ ﻫﻢ ﺷﻬﺮﯼ ﺍﻡ ﺍﺟﺎﺭﻩ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻡ . ﮔﺮﯾﻪ ﮐﻨﺎﻥ ﺭﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺟﺎ ﺷﻌﺮ “ ﻣﺮﺛﯿﻪ ﯼ ﺩﺭﺧﺖ ” ﺭﺍ ﺳﺮﻭﺩﻡ : ‏»
ﻣﺮﺛﯿﻪ ﯼ ﺩﺭﺧﺖ
ﺩﯾﮕﺮ ﮐﺪﺍﻡ ﺭﻭﺯﻧﻪ، ﺩﯾﮕﺮ ﮐﺪﺍﻡ ﺻﺒﺢ / ﺧﻮﺍﺏ ﺑﻠﻨﺪ ﻭ ﺗﯿﺮﻩ ﯼ ﺩﺭﯾﺎ ﺭﺍ
– ﺁﺷﻔﺘﻪ ﻭ ﻋﺒﻮﺱ - / ﺗﻌﺒﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟ / ﻣﻦ ﻣﯽ ﺷﻨﯿﺪﻡ ﺍﺯ ﻟﺐ ﺑﺮﮒ / – ﺍﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥ ﺳﺒﺰ -
ﺩﺭ ﺧﻮﺍﺏ ﻧﯿﻢ ﺷﺐ ﮐﻪ ﺳﺮﻭﺩﺵ ﺭﺍ / ﺩﺭ ﺁﺏ ﺟﻮﯾﺒﺎﺭ، ﺑﺪﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩ :
– ﺩﺭ ﺳﻮﮔﺖ ﺍﯼ ﺩﺭﺧﺖ ﺗﻨﺎﻭﺭ ! / ﺍﯼ ﺁﯾﺖ ﺧﺠﺴﺘﻪ ﯼ ﺩﺭ ﺧﻮﯾﺶ ﺯﯾﺴﺘﻦ !
ﻣﺎ ﺭﺍ / ﺣﺘﯽ ﺍﻣﺎﻥ ﮔﺮﯾﻪ ﻧﺪﺍﺩﻧﺪ .
ﻣﻦ، ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺳﭙﯿﺪﻩ ﯼ ﺑﯿﺪﺍﺭ ﺑﺎﻍ ﺭﺍ – ﺁﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﻥ ﻃﺮﺍﻭﺕ –
ﺩﺭ ﺧﻮﺍﺏ ﺑﺮﮒ ﻫﺎﯼ ﺗﻮ ﺩﯾﺪﻡ / ﻣﻦ، ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺗﺮﻧﻢ ِ ﻣﺮﻏﺎﻥ ﺻﺒﺢ ﺭﺍ
– ﺑﯿﺪﺍﺭ ِ ﺭﻭﺷﻨﺎﯾﯽ ِ ﺭﻭﯾﺎﻥ ِ ﺭﻭﺩﺑﺎﺭ – / ﺩﺭ ﮔﻞ ﻓﺸﺎﻧﯽ ﺗﻮ ﺷﻨﯿﺪﻡ .
ﺩﯾﺪﻧﺪ ﺑﺎﺩﻫﺎ، / ﮐﺎﻥ ﺷﺎﺥ ﻭ ﺑﺮﮒ ﻫﺎﯼ ﻣﻘﺪﺱ
– ﺍﯾﻦ ﺳﺎﻝ ﻭ ﺳﺎﻟﯿﺎﻥ ﮐﻪ ﺷﺒﯽ ﻣﺮﮔﻮﺍﺭﻩ ﺑﻮﺩ – / ﺩﺭ ﺳﺎﯾﻪ ﯼ ﺣﺼﺎﺭ ﺗﻮ ﭘﻮﺳﯿﺪ
ﺩﯾﻮﺍﺭ، / ﺩﯾﻮﺍﺭ ِ ﺑﯽ ﮐﺮﺍﻧﯽ ِ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺗﻮ –
ﯾﺎ / ﺩﯾﻮﺍﺭ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ِ ﺗﺮﺩﯾﺪﻫﺎﯼ ﻣﻦ / ﻧﮕﺬﺍﺷﺖ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎﯼ ﺗﻮ ﺩﯾﮕﺮ
ﺩﺭ ﺧﻨﺪﻩ ﯼ ﺳﭙﯿﺪﻩ ﺑﺒﺎﻟﻨﺪ / ﺣﺘﯽ، / ﻧﮕﺬﺍﺷﺖ ﻗﻤﺮﯾﺎﻥ ﭘﺮﯾﺸﺎﻥ
ﺍﯾﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﻣﺮﮒ ﯾﮏ ﮔﻞ ﻧﺮﮔﺲ ﺭﺍ / ﯾﮏ ﻣﺎﻩ ﭘﯿﺶ ﺗﺮ / ﺁﻥ ﺳﺎﻥ ﮔﺮﯾﺴﺘﻨﺪ
ﺩﺭ ﺳﻮﮒ ِ ﺳﺎﮐﺖ ِ ﺗﻮ ﺑﻨﺎﻟﻨﺪ .
ﮔﯿﺮﻡ، / ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺍﺯﯾﻦ ﺣﺼﺎﺭ ﮐﺴﯽ ﻧﯿﺴﺖ / ﮔﯿﺮﻡ ﺩﺭ ﺁﻥ ﮐﺮﺍﻧﻪ ﻧﮕﻮﯾﻨﺪ
ﮐﺎﯾﻦ ﻣﻮﺝ ﺭﻭﺷﻨﺎﯾﯽ ﻣﺸﺮﻕ / – ﺑﺮ ﻧﺨﻞ ﻫﺎﯼ ﺗﺸﻨﻪ ﯼ ﺻﺤﺮﺍ، ﯾﻤﻦ، ﻋﺪﻥ …
ﯾﺎ ﺁﺏ ﻫﺎﯼ ِ ﺳﺎﺣﻠﯽ ِ ﻧﯿﻞ – / ﺍﺯ ﺑﺨﺸﺶ ِ ﮐﺪﺍﻡ ﺳﭙﯿﺪﻩ ﺳﺖ
ﺍﻣﺎ، / ﻣﻦ ﺍﺯ ﻧﮕﺎﻩ ﺁﯾﻨﻪ / – ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﯿﺮﻩ، ﺗﺎﺭ - / ﺷﺮﻣﻨﺪﻩ ﺍﻡ ﮐﻪ : ﺁﻩ
ﺩﺭ ﺳﮑﻮﺗﺖ ﺍﯼ ﺩﺭﺧﺖ ﺗﻨﺎﻭﺭ، / ﺍﯼ ﺁﯾﺖ ﺧﺠﺴﺘﻪ ﯼ ﺩﺭ ﺧﻮﯾﺶ ﺯﯾﺴﺘﻦ،
ﺑﺎﻟﯿﺪﻥ ﻭ ﺷﮑﻔﺘﻦ، / ﺩﺭ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺎﺭﻭﺭ ﺷﺪﻥ ﺍﺯ ﺧﻮﯾﺶ،
ﺩﺭ ﺧﺎﮎ ﺧﻮﯾﺶ ﺭﯾﺸﻪ ﺩﻭﺍﻧﺪﻥ / ﻣﺎ ﺭﺍ / ﺣﺘﯽ ﺍﻣﺎﻥ ﮔﺮﯾﻪ ﻧﺪﺍﺩﻧﺪ .
ﻣﺤﻤﺪ ﺭﺿﺎ ﺷﻔﯿﻌﯽ ﮐﺪﮐﻨﯽ ‏( ﻡ . ﺳﺮﺷﮏ ‏) - ۱۵ ﺍﺳﻔﻨﺪ ۱۳۴۵

ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ : ﻣﯽ ﺧﻮﺍﺳﺘﻢ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ

ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ : ﻣﯽ ﺧﻮﺍﺳﺘﻢ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ

ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ .

------------------------------

ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺣﺐ ﺟﺎﻩ، ﺩﻭ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺍ ﺑﻪ ﺭﯾﺎﺳﺖ ﺩﻭﻟﺖ ﺩﻋﻮﺕ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻣﻦ ﺑﻪ

ﺟﻬﺎﺗﯽ ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻢ . ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺭ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﯿﺪﻥ ﺑﻪ ﺍﻣﺮ ﻣﻠﯽ ﺷﺪﻥ

ﻧﻔﺖ، ﺭﯾﺎﺳﺖ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﺍ ﻗﺒﻮﻝ ﮐﺮﺩﻡ . ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺣﺐ ﻣﺎﻝ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺩﻭﺭﺍﻥ

ﻣﺸﺮﻭﻃﯿﺖ ﻫﺮ ﺧﺪﻣﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺍﺭﺟﺎﻉ ﺷﺪﻩ، ﺣﻘﻮﻕ ﺁﻥ ﺭﺍ ﯾﺎ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺍﻡ، ﯾﺎ

ﺍﮔﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻡ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺭﻑ ﺍﻣﻮﺭ ﺧﯿﺮﯾﻪ ﺭﺳﺎﻧﺪﻩ ﺍﻡ . ﺣﻘﻮﻕ ﻧﺨﺴﺖ ﻭﺯﯾﺮﯼ

ﺩﺭ ﺩﻭ ﺳﺎﻝ ﻭ ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻩ ﺍﺧﯿﺮ ـ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۳۰ ﺗﺎ ۱۳۳۲ ـ ﺩﺭ ﺣﺪﻭﺩ

ﺻﺪ ﻭ ﺩﻩ ﻫﺰﺍﺭ ﺗﻮﻣﺎﻥ ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺣﻮﺍﻟﻪ ﮐﺮﺩﻡ ﺑﻪ ﺑﻨﮕﺎﻩ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﺎﺩﺭﺍﻥ

ﻭ ﻣﺴﻠﻮﻟﯿﻦ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺨﺎﺭﺝ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻧﺨﺴﺖ ﻭﺯﯾﺮﯼ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﺰﻝ

ﺧﻮﺩ، ﻭ ﻣﺴﺎﻓﺮﺕ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﯾﮑﺎ ﻭ ﺑﻌﻀﯽ ﺗﮑﻠﻔﺎﺕ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺍﯾﻦ ﻣﻘﺎﻡ

ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺯ ﮐﯿﺴﻪ ﺧﻮﺩ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺍﻡ . ﺁﺭﯼ ﻣﺤﺮﮎ ﻣﻦ ﺩﺭ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻡ ﻧﻪ ﺟﺎﻩ

ﻃﻠﺒﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻧﻪ ﻣﺎﻝ ﺩﻭﺳﺘﯽ، ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻣﯿﺨﻮﺍﺳﺘﻢ ﻫﺪﻑ ﻣﻠﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ

ﻋﻤﻠﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻘﺎﻣﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻣﺠﺪﺩﺍً ﺑﻪ ﺩﺳﺖ

ﺁﻭﺭﺩ .

ﺩﻓﺎﻉ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪﻕ ﺍﺯ ﻧﻔﺖ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﺯﺭﻫﯽ، ﺣﺴﻦ ﺻﺪﺭ، ﺹ ۳۶ ﻭ ۳۷